1 Windows 10/Server 2016

1.1 Udostępnianie katalogu

Aby udostępnić zasób w wierszu poleceń służy polecenie net share. Dokładny opis komendy znajdziesz tutaj.

Podstawowa struktura polecenia:

net share nazwa_zasobu=dysk:ścieżka

Dla przypomnienia format w jakim możemy odnieść się do jakieś zasobu to tzw. ścieżka UNC, czyli \\nazwa_komputera\nazwa_zasobu. Więcej o tym tutaj.

1.1.1 Podstawowe udostępnianie

Aby teraz wyświetlić listę zasobów korzystamy z net share.

Jak widać zasób “Pliki” pojawił się na liście.

1.1.2 Sprawdzanie szczegółów zasobu

Do tego również służy komenda net share nazwa_zasobu.

1.1.3 Określanie uprawnień przy udostępnianiu zasobu

Aby udostępnić zasób jakiemuś użytkownikami korzystamy z przełącznika /grant:nazwa_użytkownika, READ|WRITE|FULL.

• READ - odczyt
• WRITE - zapis
• FULL - pełna kontrola

1.1.4 Usuwanie zasobów

Aby usunąć zasób korzystamy z przełącznika /DELETE.

1.1.5 Określenie ilości użytkowników którzy mogą korzystać z zasobu w jednym momencie

Aby to zrobić korzystamy z /USERS:liczba lub /UNLIMITED (czyli nieograniczona).

1.1.6 Dodawanie opisu

Przełącznik /REMARK:“treść”.

Jak widać opis został dodany.

1.1.7 Przykład

Teraz połączymy wszystko w całość i udostępnimy nowy zasób.

1.2 Zmiana właściciela i uprawnień pliku

Do zmiany właściciela pliku lub katalogu służy komenda icacls. Pamiętaj, że wszystkie opcje znajdziesz stosując icacls /?.

1.2.1 Zmiana właściciela

W tym celu stosujemy przełacznik /setowner.

Teraz wystarczy sprawdzić czy komenda zadziałała, stosując dir /Q.

2 Diagnostyka systemu Linux

Zobacz  podsumowanie.

Oprócz poleceń warto rozumieć 📁 strukturę systemu plików Linux’a. Fiszki programu Anki dotyczące folderów znajdziesz tutaj: kliknij tutaj

2.1 lsblk

Podaje informacje na temat  dysku twardego. Aby wyświetlić konkretne informacje skorzystaj z przełącznika -o i podaj nazwy kolumn.

2.1.1 Najważniejsze kolumny

• NAME - nazwa urządzenia
• FSTYPE - system plików
• MODEL - model urządzenia
• SERIAL - numer seryjny
• SIZE - pojemność urządzenia

Przykład

2.2 lscpu

Podaje informacje o  procesorze.

Niektóre z informacji które możemy znaleźć:

• Nazwa
• Taktowanie
• Liczba rdzeni
• Wielkość pamięci L1 Cache
• Wielkość pamięci L2 Cache

Przykład

2.3 lspci

Wyświetla urządzenia PCI w tym  kartę graficzną i  kartę sieciową.

2.3.1 Karta graficzna

Użyta komenda: lspci -v | more

2.3.2 Karta sieciowa

Użyta komenda: lspci -v | more

2.4 Plik /etc/os-release

Podaje nazwę i wersje systemu operacyjnego.

Przykład

Aby wyświetlić zawartość pliku korzystam z polecenia cat.

2.5 uname

Podaje m.in.  wersję jądra (przełącznik -r) i  architekturę (przełacznik -p).

2.5.1 Wersja jądra

2.5.2 Architektura

2.6 dmidecode

Dostarcza informacji na temat m.in. pamięci RAM, procesorze, płycie głównej. Aby wybrać konkretne urządzenie skorzystaj z przełącznika -t.

2.6.1 Pamięć RAM

Użyta komenda: dmidecode -t memory

2.6.2 Płyta główna

Użyta komenda: dmidecode -t baseboard

2.7 top

Wyświetla procesy oraz informacje o zasobach komputera.

Przykład

Informacje które możemy odczytać to między innymi:

• liczba uruchomionych procesów
• liczba uśpionych procesów
• ilość wolnej pamięci RAM
• ilość używanej pamięci RAM

2.8 du

Wyświetla rozmiar katalogu. Aby wygodnie wyświetlić wyniki skorzystaj z przełączników -h i -s.

2.8.1 Rozmiar katalogu /etc

Użyta komenda: du -sh /etc

2.8.2 Rozmiar katalogu /var

Użyta komenda: du -sh /var

2.9 hostname

Wyświetla nazwę hosta.

2.10 Plik /etc/passwd

Zawiera listę wszystkich użytkowników wraz z ich UID, GID, ścieżką do katalogu domowego i używaną powłoką.

Przykład:

1000 - UID

100 - GID

Jeżeli nie pamiętasz, które jest które użyj polecenia id.

2.11 id

Wyświetla UID i GID określonego użytkownika.

2.12 lshw

Wyświetla informacje na temat sprzętu komputera. Są to informacje dotyczące m.in. CPU,  NIC,  dyski,  karty dźwiękowe, __USB, itp.

2.13 Podsumowanie

3 Konfiguracja serwera tekstowego Open Suse 42.3

3.1 Konfiguracja interfejsów

3.1.1 Dodanie bramy domyślnej

3.1.2 Zmiana nazwy serwera

3.1.3 Wyłączenie interfejsu

3.2 Serwer HTTP

•  Nazwa usługi: apache2
•  Nazwa pakietu: yast2-http-server
•  Domyślny właściciel: wwwrun
•  Grupa właściciela: www
• ﴘ Domyślny numer portu: 80 (TCP)
•  Katalog do plików konfiguracyjnych: /etc/apache2
•  Domyślna ścieżka strony: /srv/www
•  Link do dokumentacji: kliknij tutaj

3.3 Serwer FTP

3.3.1 Informacje o usłudze

•  Nazwa usługi: vsftpd
•  Nazwa pakietu: vsftpd lub yast2-ftp-server
•  Plik konfiguracyjny: /etc/vsftpd.conf
• ﴘ Domyślne numery portów: 20 (przesył danych), 21 (polecenia) (TCP)
•  Domyślna ścieżka do udostępnionych plików: /srv/ftp
•  Link do dokumentacji: kliknij tutaj

3.3.2 Przypomnienie

3.3.2.1 Uwierzytelnieni i anonimowi

 Użytkownik anonimowy - każdy kto chce skorzystać z serwera nie mając przy tym swojego konta. Zazwyczaj można się połączyć anonimowo korzystając z login’u: anonymous lub wybierając odpowiednie ustawienie/przełącznik.

 Użytkownik uwierzytelniony - posiada własne konto w naszym serwerze.

3.3.2.2 Umask

Tworzymy przez negację właściwych uprawnień.

Składa się z 4 pól uprawnień:

•  _specjalne (zawsze 0)
•  _właściciel
•  _grupa do której należy właściciel
•  _inni użytkownicy

Jeżeli odczyt to r i x (żeby wejść do katalogu).

Wartości dla uprawnień:

• r - read - odczyt - 4
• w - write - zapis - 2
• x - execute - uruchomienie - 1

3.3.2.2.1 Przykład 1.

Sam odczyt dla wszystkich, czyli read i execute.

4 (read) + 1 (execute) = 5 7 - 5 = 2

Składamy w całość: 0222

3.3.2.2.2 Przykład 2.

Odczyt, zapis i uruchomienie dla wszystkich, czyli read, write i execute.

4 (read) + 2 (write) + 1 (execute) = 7 7 - 7 = 0

Składamy w całość: 0000

3.3.2.3 Łączenie się / testowanie serwera FTP

Program PuTTY - umożliwia połączenie się z innym hostem (za pomocą protokołów telnet, ssh, ftp itp.). W przypadku FTP będziemy korzystać z narzędzia psftp (które wchodzi w skład PuTTY). Aby pobrać PuTTY kliknij tutaj

Sposoby na połączenie się z serwerem FTP: - Przeglądarka Internet Explorer - Narzędzia ftp w wierszu poleceń - Eksplorator plików - Filezilla lub PuTTY

3.3.3 Konfiguracja serwera

3.4 Serwer DNS

3.4.1 Informacje o usłudze

•  Nazwa usługi: named
•  Nazwa pakietu: yast2-dns-server
•  Plik konfiguracyjny: /etc/named.conf
• ﴘ Domyślne numery portów: 53 (UDP i TCP)
•  Link do dokumentacji: kliknij tutaj

Przed nauką konfiguracji serwera DNS warto nauczyć się teorii, zestaw fiszek programu Anki: kliknij tutaj.

3.4.2 Konfiguracja serwera

3.4.3 Testowanie serwera

3.5 Serwer DHCP

•  Nazwa usługi: dhcpd
•  Nazwa pakietu: yast2-dhcp-server
•  Plik konfiguracyjny: /etc/dhcpd.conf
• ﴘ Domyślne numery portów: 67 (serwer) i 68 (klient) - UDP
•  Link do dokumentacji: kliknij tutaj

4 SSH - Secure Shell

4.1 Informacje o usłudze

•  Plik konfiguracyjny: /etc/ssh/sshd_config

4.2 Manualne włączanie

1. Zainstalowanie pakietu OpenSSH

sudo zypper install openssh

2. Uruchomienie usługi SSH

sudo systemctl start sshd
sudo systemctl enable sshd

4. Sprawdź stan usługi

sudo systemctl status sshd

5. Otwarcie portu w zaporze sieciowej - TCP 22

sudo firewall-cmd --permament --add-service=ssh
sudo firewall-cmd --reload

4.3 Kopiowanie plików

4.3.1 Polecenie scp

Do kopiowania plików z serwera SSH i SFTP służy polecenie scp.

Pamiętaj, że po połączeniu się z ssh lądujemy w katalogu użytkownika (np. /home/admin).

4.3.1.1 Format komendy

 _Pobieranie z serwera:

scp [-r] uzytkownik@adres_serwera:plik_zrodlowy plik_docelowy

Przykład: kliknij tutaj

 _Wysyłanie do serwera:

scp [-r] plik_zrodlowy uzytkownik@adres_serwera:plik_docelowy

-r - kopiuje/wysyła wszystkie pliki wewnątrz danego katalogu.

Zamiast adresu serwera możemy też podać  _nazwę hosta.

 _Przykład 1.

scp [email protected]:/etc/os-release wersja_systemu

Skopiuje to plik /etc/os-release z serwera do pliku wersja_systemu na kliencie.

 _Przykład 2.

scp test [email protected]:test2

Wysyłamy plik test z klienta do pliku test2 na serwerze.

4.3.2 Połączenie przez sftp

Oprócz scp możemy połączyć się przez SFTP - Secure File Transfer Protocol (TCP 22). Wtedy obowiązują nas komendy tj. w zwykłym ftp, czyli get (pobieranie z serwera) lub put (wysyłanie do serwera).

4.4 Źródła i ciekawe artykuły

• SSH vs SSL
• Polecenia unix’a

5 Egzamin próbny

5.1 Treść zadania

1. Wykonaj montaż okablowania sieciowego:

   • podłącz kabel U/UTP do panelu krosowego według sekwencji T568B
   • drugiego końca kabla U/UTP wtyk 8P8C według sekwencji T568B

2. Skonfiguruj interfejsy sieciowego routera z Wi-Fi według zaleceń.

   1. włączona obsługa VLAN 802.1Q
   2. sieć VLAN o nazwie VLAN1 i ID = 1
   3. sieć VLAN o nazwie VLAN2 i ID = 2
   4. adres IP dla interfejsu powiązanego z siecią VLAN1: 192.168.0.X/24
   5. adres IP dla interfejsu powiązanego z siecią VLAN2: 192.168.1.X/24
   6. port 2 przypisany z tagowaniem do sieci VLAN o ID=1 i ID=2
   7. włącz routing między sieciami VLAN
   8. serwer DHCP włączony dla sieci VLAN2
   9. ustawiona pula adresowa DHCP (dla VLAN2): 192.168.1.100-192.168.1.150
   10. domyślna brama serwera dla klientów DHCP: 192.168.1.X
   11. adres bramy serwera dla klientów DHCP: 192.168.1.X
   12. adres serwera DNS dla klientów DHCP: 192.168.0.200+X

3. Skonfiguruj przełącznik według zaleceń

   • adres IP: 192.168.0.100+X z maską 255.255.255.0, gdzie X to twój numer z dziennika
   • brama domyślna IP routera dla interfejsu powiązanego z VLAN1, jeżeli jest wymagana
   • włączona obsługa VLAN 802.1Q
   • utworzona sieć VLAN o nazwie VLAN1 i ID=1
   • utworzona sieć VLAN o nazwie VLAN2 i ID=2
   • port 1 przypisany bez tagowania (tryb dostępu) do VLAN o ID=1
   • port 2 przypisany bez tagowania (tryb dostępu) do VLAN o ID=2
   • port 3 przypisany z tagowaniem do VLAN1 i VLAN2

4. Za pomocą kabli połączeniowych podłącz urządzenia zgodnie ze schematem.

5. Skonfiguruj interfejsy sieciowe serwera w systemie Linux oraz stacji roboczej w systemie Windows zgodnie z zaleceniami.

   • interfejs sieciowy serwera podłączony do przełącznika
     • nazwa połączenia: VLAN1
     • adres IP: 192.168.0.200+X z maską 255.255.255.0
     • brama domyślna: adres IP routera dla interfejsu powiązanego z VLAN1
     • serwer DNS: localhost
   • interfejs sieciowy stacji roboczej
     • nazwa połączenia: VLAN2
     • adres IP: automatycznie
   • za pomocą poleceń systemowych wykonaj test komunikacji stacji roboczej z routerem, przełącznikiem.

6. W katalogu głównym serwera utwórz folder /stronawww, a w nim plik index.html zawierający tekst:

    <html>
        <body>
            <p>"Próbny egzamin zawodowy Kwalifikacja INF.02"</p>
        </body>
    </html>

• ustaw właściciela utworzonego katalogu i pliku na użytkownika i grupę na uprawnieniach, na których działa serwer HTTP.
• skonfiguruj serwer HTTP tak, aby główna witryna udostępniała zawartość /stronawww.

1. Na stacji roboczej zainstaluj drukarkę sieciową na lokalnym porcie TCP/IP. Adres IP drukarki 192.168.0.200.
2. Utwórz plik tekstowy zawierający twój numer stanowiska egzaminacyjnego i twój numer PESEL, wydrukuj go na drukarce. Dołącz wydruk arkusza egzaminacyjnego potwierdzając prawidłową instalację drukarki.
3. Na stacji roboczej na pulpicie użytkownika Administrator znajdują się wyniki testowania pamięci RAM. Na ich podstawie uzupełnij tabelę:

   RAM 1	Typ pamięci	__________________
   	Slot	__________________
   	Przepustowość [MB/s]	__________________
   	Częstotliwość	__________________
   RAM 1	Typ pamięci
   	Slot
   	Przepustowość [MB/s]
   	Częstotliwość

4. Na stacji roboczej sprawdź czy wyświetla się udostępniona witryna.

Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 150 min.

Ocenie podlegać będą 4 rezultaty:

• wykonane okablowanie sieciowe i połączenie fizyczne urządzeń,
• skonfigurowane urządzenia sieciowe
• skonfigurowane interfejsy sieciowe serwera i stacji roboczej
• skonfigurowany serwer sieci Web i połączenie z drukarką sieciową.
• przebieg wykonania kabla połączeniowego i połączenia urządzeń.

5.2 Konfiguracja router’a

Model urządzenia: Cisco RW110W

Emulator: kliknij tutaj

Aby dostać się do urządzenia podłączam go do stacji i konfiguruje automatyczne pobieranie adresu IP (domyślnie DHCP jest włączony na routerze). Następnie wchodzę do konfiguracji przy użyciu przeglądarki, adres IP to 192.168.1.1.

1. Obsługa standardu 802.1Q (dot1Q) jest już domyślnie włączona.
2. Jako, że VLAN 1 jest domyślnym VLAN’em, a utworzenie VLAN 2 jest niemożliwe zamienimy ID na kolejno 10 i 20. W celu ich utworzenia kierujemy się do Networking>LAN>LAN configuration i tworzymy odpowiednie VLAN’y. Następnie wykluczam domyślny VLAN 1 ze wszystkich portów oprócz ostatniego (ewentualnie jako furtka gdyby coś poszło nie tak).
3. Zmieniam adresy IP dla poszczególnych VLAN’ów. Pamiętaj, że po każdej zmianie adresów router będzie chciał się zrestartować, w razie potrzeby zmień adres IP na komputerze lub odśwież go (ipconfig /release i ipconfig /renew).
   • Dla VLAN 1 ustawiam wybrany adres (inny niż dla VLAN 1 i VLAN 2, w tym przypadku wybrałem 5). Zostawiam sobie serwer DHCP.
   • Dla VLAN 10 ustawiam adres 192.168.0.1 z prefiksem /24. Zgodnie z poleceniem wyłączam serwer DHCP.
   • Dla VLAN 20 ustawiam adres 192.168.1.1 z prefiksem /24. Konfiguruje również serwer DHCP, adres początkowy zostaje niezmieniony, natomiast maksymalna liczba użytkowników zostaje zmieniona na 51 (o jeden większa niż różnica 150 i 100, jeżeli zapomnisz jak to działa na egzaminie zawsze możesz sprawdzić ustawioną pulę po zapisaniu ustawień). Ustawiam też adres serwera DNS na adres serwera, czyli 192.168.0.200.
   • Teraz zostaje nam włączenie routowania między VLAN’ami, czyli Inter-VLAN routing. Rozwiązanie, które tutaj tworzymy to tzw. router na patyku (więcej informacji znajdziesz tutaj).

5.3 Konfiguracja przełącznika

Model przełącznika: Cisco SG 200-8G

Emulator: kliknij tutaj

1. Przełącznik domyślnie ma adres 192.168.1.254/24, więc musimy na stacji ustawić adres w tej podsieci (np. 192.168.1.1/24).

   

2. Po wejściu na przełącznik i zmianie hasła, przechodzimy do VLAN Management>Create VLAN.

   

   Następnie tworzymy VLAN’y 10 i 20.

   

3. Teraz pora zmienić domyślny VLAN na 10, poprzez VLAN management>Default VLAN settings.

4. Następnie przypisujemy VLAN’y do interfejsów.

   • zmieniliśmy domyślny VLAN, dlatego VLAN 1 nie jest już przypisany do żadnego portu.
   • VLAN 10 przypisuje do portu g1(nie tagowany - Untagged) i portu g3 (tagowany - Tagged).
   • VLAN 20 przypisuje do portu g2(nie tagowany - Untagged) i portu g3 (tagowany - Tagged).

5. W ustawieniach interfejsów (VLAN Management>Interface settings) zmieniamy typy interfejsów g1 i g2 na access (tryb dostępu, jeden VLAN na jednym porcie) i g3 na trunk (wiele VLAN’ów na jednym porcie).

5.4 Konfiguracja komputerów

5.4.1 Konfiguracja serwera

• Zaczynam od konfiguracji serwera, otwieram Yast’a i przechodzę do System i Network Settings.

  

• Wybieram interfejs i klikam Edit (F4).

  

• Wpisuje statyczny adres IP: 192.168.0.200 (powinno być 201 🙂) i podaje hostname: serwer.

  

• Przechodzę do zakładki General i zmieniam nazwę interfejsu na VLAN1, zapisuje ustawienia interfejsu klikając F10.

  

• Przechodzę do zakładki Hostname/DNS i upewniam się, że hostname jest ustawiony oraz, że serwer DNS to localhost, czyli 127.0.0.1.

  

• W zakładce Routing dodaje nową trasę domyślną, czyli adres bramy domyślnej (routera) - 192.168.0.1, podaje też nazwę interfejsu - VLAN1.

  

5.4.2 Konfiguracja klienta

• Zmieniam ustawienia karty sieciowej na automatyczne pobieranie adresu IP i adresu serwera DNS.

5.5 Testowanie połączeń

• Serwer -> Router (VLAN 1)

  

• Serwer -> Router (VLAN 2)

  

• Serwer -> Klient

  

• Serwer -> Przełącznik

  

• Klient -> Router (VLAN 1)!

  

• Klient -> Serwer

  

5.6 Konfiguracja serwera HTTP

Jeżeli ćwiczysz instalacje serwera HTTP w wirtualnej maszynie, to może się zdarzyć, że pomimo wybrania usługi HTTP podczas instalacji usługa Apache2 jest niezainstalowana. W takim przypadku wystarczy ją zainstalować poleceniem:

    sudo zypper install yast2-http-server

1. Otwieram Yast’a i przechodzę do Network Services>Server HTTP.
2. Wpisuje niestandardowe porty i interfejsy na których mamy nasłuchiwać, w tym przypadku zostawiam wszystko domyślnie (HTTP działa na porcie TCP 80).
3. W trzecim kroku kreatora (Default Host) zmieniam ścieżkę do katalogu dokumentu (Document Root i Directory) według zadania, czyli w tym przypadku /stronawww.
4. Zmieniam ustawienia uruchamiania serwera HTTP.
5. Tworzę katalog /stronawww, a wewnątrz plik index.html.
6. Za pomocą dowolnego edytora tekstu zmieniam zawartość pliku, ja wybrałem vim (możesz użyć nano lub mc jeżeli są zainstalowane).
7. Pozostało nam sprawdzenie działania serwera HTTP na kliencie.

5.7 Montowanie nośnika danych

Najpierw korzystamy z komendy fdisk -l, aby wyświetlić dostępne dyski i sprawdzić nazwę wybranej partycji.

W tym przypadku partycja na nośniku zewnętrznym to /dev/sdd1.

Następnie tworzę katalog dla nośnika w folderze media.

Montuje nośnik korzystając z polecenia mount, podaje urządzenie i punkt w którym chce je zamontować.